اهمیت زیارت عاشورا
مقدمه
درباره زیارت حضرت سیدالشهدا روایات فراوانى وجود دارد(1) و در خصوص زیارت عاشوراى معروف، احادیث متعددى از امام باقر و امام صادق علیهماالسلام نقل شده است.(2) امام باقر علیهالسلام این زیارت را به یکى از اصحابش به نام «علقمة بن محمد حضرى» آموزش داده است.
از آن جا که زیارت، نوعى اعلام موضع و مشخص کردن خط فکرى است و آثار سازنده عجیبى دارد، آن چه به عنوان متن زیارتى خوانده مىشود، از نظر محتوا و جهتدهى، از حساسیتى ویژه برخوردار است. به همین جهت، ائمه علیهمالسلام با آموختن نحوه زیارت به یاران خود، به این عمل سازنده جهت و غناى بیشترى بخشیدهاند؛ به گونهاى که زیارتنامههاى رسیده از معصومان علیهمالسلام - مانند زیارت جامعه کبیره، عاشورا، آل یاسین و ناحیه مقدسه - گنجینهاى از تعالیم و آموزشهاى عالى آنان است.
آثار زیارت عاشورا
زیارت عاشورا - که از تعالیم امام باقر علیهالسلام است - به سبب آثار سازنده فردى و اجتماعى و بیان مواضع فکرى و عقیدتى شیعه و نشانه گرفتن خط انحراف، اهمیت ویژهاى دارد. شمارى از دستاوردهاى این زیارت عبارت است از:
1- ایجاد پیوند معنوى با خاندان عصمت و تشدید علاقه و محبت به آنان
این محبت موجب مىشود که زائر، آن بزرگان را الگوى خویش سازد و در جهت همسویى فکرى و عملى با آنان بکوشد؛ همچنان که در قسمتى از زیارت، از خدا مىخواهد که زندگى و مرگش را یکسره همانند آنان قرار دهد؛«اللهم اجعل محیاى محیا محمد و آل محمد و مماتى ممات محمد و آل محمد.»
از آن جا که این محبت به خاطر خداوند است - و خاندان عصمت از آن جهت که الهى و منسوب به اویند، محبوب واقع شدهاند - مایه تقّرب به خداوند است. در قسمتى از این زیارت چنین مىخوانیم:«اللهم انى اتقرب الیک بالموالاة لنبیک و آل نبیک.»
2- پیدایش روحیه ظلم ستیزى در زائر
تکرار لعن و نفرین بر ستمگران در این زیارت، موجب پیدایش روحیه ظلمستیزى در زائر مىشود. او با اعلام برائت و نفرت از ستمگران و ابراز محبت به پیروان حق و دوستان خاندان عصمت، پایههاى ایمان دینى خود را مستحکم مىکند. مگر ایمان چیزى جز حب و بغض در راه خداست؛ «هل الایمان الاّ الحب و البغض»؟ مومن واقعى در برابر ستم، بىموضع نیست؛ از ستمگر، نفرت و انزجار آشکارى دارد و با مظلوم و جبهه حق، اعلام همراهى مىکند؛«یا ابا عبدالله! انى سلم لمن سالمکم و حرب لمن حاربکم.»
3- دورى جستن از خط انحراف
در این زیارت، ریشههاى ظلم هدف قرار مىگیرد؛ «فلعن الله امةً اسّست اساس الظلم و الجور علیکم اهل البیت و لعن الله امة دفعتکم عن مقامکم و ازالتکم عن مراتبکم التى رتّبکم الله فیها.» ستمى که در عاشورا تحقق یافت، در قلب تاریخ ستم، ریشه دارد. این ظلم، یک حلقه از حلقههاى ستمى است که با انحراف مسیر اصیل خلافت آغاز شد.
4-الهام گرفتن، درس آموختن و الگو قرار دادن اسوههاى هدایت
در این زیارت آمده است: «فاسئل الله الذى اکرمنى بمعرفتکم و معرفة اولیائکم و رزقنى البرائة من اعدائکم، ان یجعلنى معکم فى الدنیا و الآخرة و ان یثبّت لى عندکم قدم صدق فى الدنیا و الاخرة.» زائر پس از آن که به حق معرفت پیدا کرد و ستم و ستمگر را شناخت و از آنان دورى جست، با ثبات قدم در مکتب خاندان عصمت و پیروى عملى از آنان، خود را در مسیر سعادت دنیا و آخرت قرار مىدهد؛ یعنى، اسوهها و الگوهاى هدایت را - که از سوى خداوند منصوب شدهاند - سرمشق خود قرار مىدهد و همگامى با آنان را مىطلبد.
5- ترویج روحیه شهادتطلبى و ایثار و فداکارى در راه خدا.
6- احیاى مکتب و راه و هدف خاندان عصمت.
فواید قرائت زیارت عاشورا
حضرت امام صادق(ع) فرموده: هرکس بوسیله خواندن زیارت عاشورا، جدم حسین(ع) را زیارت کند " چه از راه دور یا نزدیک" به خدا قسم خداوند هر حاجت مادی و معنوی داشته باشد به او می دهد.در فضائل زیارت عاشورا
فضائل زیارت عاشورا; بر حسب آنچه در فرمایش حضرت امام محمّد باقر (علیه السلام)و حضرت صادق (علیه السلام)در روایت علقمه و صفوان است ، بیست و دو امر است:
اوّل: ثواب دوازده هزار حج.
دوم : ثواب هزار هزار جهاد .
سوّم: ثواب دو هزار هزار عمره ; که همه آنها را با حضرت رسول (صلى الله علیه وآله)و ائمّه اطهار (علیهم السلام)بجا آورده باشد .
چهارم: ثواب مصیبت هر پیامبرى از اوّلین تا آخرین .
پنجم :ثواب مصیبت هر رسولى .
ششم: ثواب مصیبت هر وصیّى تا روز قیامت .
هقتم:ثواب مصیبت هر صدّیقى تا روز قیامت .
هشتم: ثواب هر شهیدى تا روز قیامت .
نهم: بلندى مقام او صد هزار هزار درجه .
دهم: نوشته شدن هزار هزار حسنه .
یازدهم: محو شدن هزار هزار گناه .
دوازدهم: رسیدن به درجه شهداى با آنحضرت تا حدّى که به هیئت آنها محشور شود ، و در مقامات آنها داخل شود
سیزدهم: ثواب زیارت هر پیامبرى.
چهاردهم: ثواب زیارت هر رسولى .
پانزدهم: ثواب زیارت هر کسیکه زیارت نموده است آنحضرت را از آن روزى که شهید شده اند .
شانزدهم: جواب سلام از آنحضرت (علیه السلام) بجهت قبولى زیارت او .
هفدهم: قضاء و بر آورده شدن حوائج هرقدر و هرچند بزرگ باشد .
هجدهم: سرور قلب بر وجه دوام و همیشگى و روشنى چشم بواسطه رسیدن به آنچه طالب باشد .
نوزدهم: فوز به بهشت .
بیستم: سلامتى از آتش .
بیست و یکم: قبول شدن شفاعت او براى هر کس که از خویش و بیگانه ، گرچه مستحق آتش جهنّم باشند ، جز دشمنان اهلبیت (علیهم السلام) .
بیست و دوّم: ضمانت مؤکّده از حضرت صادق (علیه السلام) و از حضرت امام محمّد باقر (علیه السلام) و از حضرت امام زین العابدین (علیه السلام) و از حضرت ابى عبدالله (علیه السلام)و از حضرت مجتبى (علیه السلام)و از حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) و از حضرت رسول (صلى الله علیه وآله)و از جبرئیل (علیه السلام) و از حضرت احدیّت جلّ شأنه در حقّ زائر به این زیارت آنکه زیارت او مقبول و سعى او مشکور ، یعنى که هیچ مانعى سبب ردّ آن نشود.
منابع:
1-کامل الزیارات
2- بحارالانوار،
3-اقبال الاعمال
4-مصباح المتهجد
5- مجله پرسمان، شماره 31 .
نمونه هایی از اتفاقات
یکى از علما مى نویسد با مشکل دشوارى مواجه شدم که راه حلى نداشت ، این باعث آزردگى و ناراحتى روحى من شد تا اینکه به کتاب ((زیارت عاشورا)) دست یافتم وقتى کتاب را خواندم و از محتوى آن آگاه شدم تصمیم گرفتم از اول ماه صفر سال 1412 به مدت چهل روز زیارت عاشورا را با صد بار لعن و صد بار سلام با سایر آداب آن و دعاى علقمه براى حل مشکلاتم بخوانم ضمناً مشکل ازدواج برادرم نیز بود، مشغول به خواندن شدم تا روز سى و چهارم رسید و مصادف با روزهاى عید زهرا علیهاالسلام شد، مشغول به تهیه وسایل و لوازم لازم براى عید شدم ، و خواندن زیارت را فراموش کردم ، بعد از چند روز در خواب دیدم در منزل پدرم مجلسى براى ختم سوره انعام برگزار شده ، همگى جمع شده بودند و منتظر آمدن قارى بودند، ولى او تأ خیر کرد، و از من خواستند دعا و ختم سوره انعام را بخوانم .
موضوع خوابم را به صورت تلفنى به یکى از مفسران خواب در اصفهان بازگو کردم ، به من گفت :
در کار شما سه مطلب وجود دارد... و سومین آن : شما زیارت عاشورا را مى خواندى و آن را ترک کردى ، مى توانى این عمل را با تداوم در خواندن زیارت اصلاح کنى . خواندن زیارت را مجدداً ادامه دادم ، و در عصر روز چهلم همه مشکلات حل شدند، و موقعیت مناسب براى گرفتن یک منزل مهیا شد.
اما پس از لحاظ خرید منزل با مشکلى رو به رو شدم ، نذر کردم به مدت چهل روز دیگر زیارت عاشورا را بخوانم و الحمدللّه قادر شدم منزلى خریدارى کنم و بعد از آن مشکل ازدواج برادرم نیز حل شد
پیام و هدف عمده زیارت عاشورا
زیارت عاشورا دو پیام عمده دارد: یکی « تولّی » و دیگری « تبرّی ».
تولّی یعنی دوست داشتن اهل بیت علیهم السلام و انسان های خوب و شایسته و طرفدار حق و عدالت.
تبرّی یعنی بیزار بودن از دشمنان خاندان عصمت و طهارت و بیزار بودن از آدم های فاسد و ظالم و متجاوز به حقوق دیگران.
زیارت عاشورا همه انسان های عاقل و با وجدان را به گسترش عدالت و مبارزه با ظلم و ستم دعوت می کند.
فلسفه خواندن زیارت عاشورا
یکی از فواید زیارت ها به ویژه زیارت عاشورا الگودهی در تمام ابعاد و زوایای زندگی است. در زیارت عاشورا می خوانیم:
« اللّهم اجعل محیای محیا محمد و آل محمد و مماتی ممات محمد و آل محمد »
« پروردگارا! زندگانی مرا مانند زندگانی حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت عصمت علیهم السلام و مردن مرا مردن حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم و خاندان پاک و مطهرش قرار ده! »
زمانی که کسی این سخنان را خالصانه گفت و ارتباط روحی و معنوی با پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم و حضرت علی علیه السلام و سایر ائمه، به ویژه امام حسین علیه السلام پیدا کرد، از آن پس سعی می کند مانند آنها مطیع و عاشق خدا باشد و جز از او نهراسد و از فاسدان و ظالمان ترسی به دل راه ندهد و در مقابل آنان سر تعظیم فرود نیاورد.
این روحیه به برکت خواندن خالصانه « عاشورا » به دست می آید. انقلاب اسلامی ایران به برکت همین زیارت عاشوراست که تا کنون سرافراز و پابرجا مانده است و دشمنان از این همه ابهت و یکپارچگی می ترسند.
