در اوصاف ، القاب و عناوینی که نسبت به حسین بن علی علیهما السلام به کار رفته ، بخصوص آنچه در زیارتنامه های آن حضرت دیده می شود ، یک جهان مطلب است . همه ، نشان دهنده مقام والا و جایگاه رفیع او نزد خدا و رسول و ائمه است . برخی از این اوصاف ، که از یک نگاه اجمالی و گذرا به زیارتنامه های « مفاتیح الجنان » بر می آید ، چنین است :
امام ، شهید ، رشید ، مظلوم ، مقتول ، مخذول ، مهتضم ، مجاهد ، عابد ، ذائد ، قتیل العبرات ، اسیرالکربات ، صریع العَبرة الساکبه ، قتیل الکفَره ، طریح الفَجَره ، قتیل الله ، ثارالله ، حجة الله ، باب الله ، خالصة الله ، ولی الله ، صفیالله ، حبیب الله ، سفیرالله ، امین الله ، عبدالله ، وِتْرالله ، الدلیل علی الله ، الداعی الی الله ، عیبة علم الله ، موضع سرالله ، نور ، ثائر ، طیب ، صدیق ، طُهر ، طاهر ، مطهر ، عمودِدین ، دلیلِ عالِم ، شریک قرآن ، وصی مُبلغ ، سبط منتجب ، سفینه نجات ، خامس اصحاب کساء ، سبط الرسول ، سید شباب اهل الجنه ، قتیل الظمأ ، غریب الغربأ ، باب المقام ، باب حکمة رب العالمین ، شاهد ، وارث ، وِترالموتور ، خازن الکتاب المسطور ، وارث التوراة والا نجیل و الزبور ، سیدالشهداء ، و ... بسیاری از القاب و اوصاف دیگر . (121)
صفحه 62
در سخنرانیهای آن حضرت نیز نمونه هایی وجود دارد که اوصاف و ویژگیهای خود را بر می شمارد ، از جمله خطبه ای که روز عاشورا خطاب به کوفیان ایراد کرد و خصوصیات خود را بیان کرد ، که در بخشی از آن است : « اَما بَعدُ ، فَانْسِبُونی فَانظُرُوا مَن اَنا ؟ ثُم ارجِعُوا اِلی اَنفُسِکم وَ عاتِبُوها ، فَانْظُرُوا هَل یحِل لَکمْ قَتْلی وَ انتِهاک حُرمَتی ؟ اَلَسْتُ ابنَ بِنتِ نَبِیکم وَ ابنَ وَصِیهِ وَ ابْنِ عَمه ... »
(122) به نسب من بنگرید که من کیستم ؟ آنگاه به وجدان خویش برگردید و آن را ملامت کنید ببنید آیا کشتن من و هتک حرمتم بر شما رواست ؟ آیا من پسر دختر پیامبرتان و پسر وصی پیامبر نیستم ؟
121 - در « مناقب » ابن شهر آشوب ، ج 4 ، ص 78 ، دهها لقب برای آن حضرت آورده است ، لیکن چون ما از متن زیارتها القاب فوق را استخراج کرده ایم ، دلیلی بر نقل آنها ندیدیم ، از قبیل : الشهید السعید و السبط الثانی و الامام الثالث و المبارک و التابع لمرضات الله و .... 122 - بحارالانوار ، ج 45 ، ص 6 .
کیست حسین
کیست حسین؟ آن که با شجاعت و عزت گذشت از سر و جان نداد تن به مذلت
کیست حسین؟ آن که برگزیده احرار فروغ مشعل آزادگی و علم و فضیلت
کیست حسین؟ آن که از عدالت و تقوی به دست حاکم جابر ندارد دست به بیعت
کیست حسین؟ آن که میشود تلألوء همی به چهره زیبای خود به صحنه خلقت
کیست حسین؟ آن که فخر آدم وخاتم(ص) چراغ چشمان محبان خاندان نبوت
کیست حسین؟ آن که محوه جلوه معشوق شهید عشق خدا پاکباز نزد محبت
کیست حسین؟ آن که پا نهاد فراتر زعقل و فهم بشر در مقام صبر مصیبت
کیست حسین؟ آن که سر نهاده چو خامه به سرنوشت غم انگیز خود به غایت رغبت
کیست حسین؟ آنکه هر چه داشت به یک روز نثار کرد به راه بقای حق و حقیقت
کیست حسین؟ آن که سر به نوک سنان داد به سربلندی اسلام و اعتلای شریعت
کیست حسین؟ آن که در سجود به دشمن نموده جلوه انگشتری ز وجود و مروت
کیست حسین؟ آن که مینهد به اخلاص به آستانه قدسش شهنشهان سر خدمت
کیست حسین؟ آن که خاک درگه او را کنند سرمه به چشم علویان به رغبت و منت
کیست حسین؟ آن که قبله دل ناصر عزیز حضرت زهرا و مفخر بشریت
کیمیای اشک؛ سید جلال یاسینی